Demonstracje

„Po zaaranżowaniu terenu zielonego wokół pomnika Św. Wacława, sytuacja na tym terenie uległa zdecydowanej poprawie. Teren zielony uniemożliwił koncentrację pod pomnikiem Św. Wacława grup obywateli, którzy swoją obecnością w zasadniczy sposób zakłócali płynność i bezpieczeństwo w szczególności komunikacji tramwajowej.“

Ze sprawozdania kierownictwa Milicji Obywatelskiej na temat reakcji na czyn Jana Palacha, styczeń 1969

Jedną z najbardziej widocznych reakcji na czyn Jana Palacha stały się manifestacje uliczne. Na wielu miastach przeszły spokojne marsze żałobne, w których wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Organizowali je zazwyczaj przedstawiciele szkół wyższych, oddziały służby bezpieczeństwa nie interweniowały. W centrum Pragi odbyło się jednak kilka żywiołowych demonstracji przeciwko okupacji Czechosłowacji i rozpoczynającej się „normalizacji”.

Już 17 stycznia 1969 r. ludzie gromadzili się w miejscach, na których rozklejone zostały informacje o tragicznym wydarzeniu, przede wszystkim pod pomnikiem Św. Wacława i w pobliżu miejsca czynu Palacha. Kolejnego dnia wieczorem w centrum Pragi miała miejsce pierwsza spontaniczna demonstracja, w której wzięło udział tysiąc przeważnie młodych ludzi. Według sprawozdania Milicji Obywatelskiej wykrzykiwali różne hasła, np.: „Znieście cenzurę! Zamknijcie Zpravy (Informacje)! Rosjanie do domu!”. Pojawiły się także obraźliwe hasła pod adresem Breżniewa i Husaka.

Podobna demonstracja uliczna miała też miejsce dzień po pogrzebie Jana Palacha. W dniu 26 stycznia 1969 r. około godziny 17.00 kilkaset osób zgromadziło się pod pomnikiem Św. Wacława. Stąd manifestacja przesunęła się w kierunku Můstka i przeszła przez centrum miasta aż do ulicy Karmelitskiej. Stopniowo przyłączali się do niej kolejni ludzie, według szacunków było to około trzy tysiące osób. Po interwencji oddziałów służb bezpieczeństwa część demonstrantów wróciła z powrotem do centrum, gdzie znów doszło do starć z funkcjonariuszami Milicji Obywatelskiej. Ostatecznie demonstranci zostali rozpędzeni w ulicy Opletalovej. W sumie zatrzymano 193 osoby, wśród których przeważali młodzi robotnicy.

W dniu 27 stycznia 1969 r. na Placu Wacława znów zgromadziły się grupy młodych ludzi. W godzinach wieczornych w centrum Pragi odbyła się ostatnia demonstracja, w której tym razem wzięło udział około 2 tysięcy osób. Dzień później wokół pomnika Św. Wacława został zaaranżowany teren zielony, który miał zagwarantować, że w tym miejscu nie będą się gromadzić ludzie.