Akcja Grób

„Zwracam uwagę na niekorzystną sytuacje, która systematycznie powtarza się w związku z różnymi rocznicami wokół grobu Jana Palacha na Cmentarzach Olszańskich. Miejsce to wciąż staje się punktem spotkań antysocjalistycznych i nieprzyjacielskich elementów, włącznie z prowokacyjnymi wizytami „wizowych” cudzoziemców. Tak wyglądało to także w tym roku w czasie 5. rocznicy międzynarodowej pomocy przyjacielskich wojsk w walce z kontrrewolucją. W miejscu tym w różny sposób demonstruje się walkę z aktualnym ustrojem. Prawie codziennie ze strony cudzoziemców i naszych obywateli dochodzi do incydentów, które trzeba rozwiązywać w oparciu o nasze przepisy prawne.”

Z wniosku zastępcy naczelnika oddziału SB w Pradze mjr. Karla Kupce o przeniesienie grobu Jana Palacha, 6 września 1973 r.

Wspomnienia o Palachu już kilka miesięcy po jego śmieci były wymazywane z pamięci społecznej. Podczas gdy 19 stycznia 1969 r. Libusza Palachova dostała telegram z kondolencjami od Ludvíka Svobody, Alexandra Dubčeka, Josefa Smrkovskiego i Oldřicha Černíka, w czasie pierwszej rocznicy w styczniu 1970 imię jej syna nie było już Czechosłowacji przypominane publicznie. Kilka prób postawienia pomnika Palacha zakończyło się klęską, zaś ich inicjatorami zainteresowała się tajna policja.

 W ramach akcji Służby Bezpieczeństwa o kryptonimie „Grób” zlikwidowano nawet miejsce ostatniego odpoczynku Palacha na Cmentarzach Olszańskich, odwiedzane pierwotnie przez wielu ludzi. Przynosili oni na grób kwiaty, zapalali świeczki i pozostawiali napisane na kartkach wiadomości. Odwiedzanie grobu nie skończyło się nawet po tym, jak w lipcu 1970 roku usunięto płytę nagrobną z brązu pochodzącą od rzeźbiarza Olbrama Zoubka, która kilka miesięcy potem została roztopiona. Wśród przychodzących znajdowało się także wielu zagranicznych turystów i dyplomatów.

W październiku 1973 roku, po długim szantażu ze strony tajnej policji, Libusza Palachova i Jerzy Palach ostatecznie zgodzili się na ekshumację a następnie skremowanie zwłok Jana Palacha. Nad ranem 22 października 1973 roku, pod okiem funkcjonariuszy tajnej policji, pracownicy Cmentarzy Olszańskich wykopali ciało Palacha, które potem skremowano w krematorium w Strašnicach. Na miejscu grobu Palacha pojawił się nowy nagrobek z imieniem Maria Jedličkova. Urnę z popiołem odebrała Libusza Palachova. Dopiero pod koniec marca 1974 roku mogła ją złożyć na cmentarzu we Všetatech.

Odnowienie grobu Jana Palacha w Olšanach było możliwe dopiero po upadku komunizmu. W dniu 25 października 1990 urna z popiołem Palacha została uroczycie przewieziona z Všetat do Pragi.