• wstęp
• Thich Quang Duc
• Norman Morrison
• Ryszard Siwiec
• Vasyl Makuch
• Sándor Bauer
• Josef Hlavatý
• Jan Zajíc
• Evžen Plocek
• Elijahu Rips
• Romas Kalanta
• Oskar Brüsewitz
• Musa Mamut
• Mohamed Bouazizi
• Rigzin Phüncchog

Mohamed Bouazizi

* 24 marca 1984, Sidi Bouzid

† 4 stycznia 2011, Ben Arous

W dniu 17 stycznia 2010 r., w proteście przeciwko złej woli miejscowych urzędników, w tunezyjskim mieście Sidi Bouzid spalił się 26-letni sprzedawca uliczny Mohamed Bouzizi. Jego czyn wywołał masowe demonstracje uliczne, w efekcie których doszło do zmiany systemu politycznego.

Większość przypadków samospaleń nie wiązała się z poważniejszymi skutkami, mimo to kilka z nich odegrało zasadniczą rolę i w znaczący sposób wpłynęło na sytuację polityczną w kraju, w jakim miały miejsce. Należy do nich przypadek tunezyjskiego handlowca Mohameda Bouaziziho, który podpalił się w proteście przeciwko szkanom ze strony miejscowych urzędników. Jego sprawa nie jest do końca jasna, a niektóre opisy okoliczności jego czynu zasadniczo się różnią.

Mohamed Bouazizi urodził się w mieście Sidi Bouzid, znajdującym się około 250 km od stolicy Tunisu, w rodzinie robotnika budowlanego. Jego ojciec zmarł, kiedy miał 3 lata, matka wyszła później za brata swego zmarłego męża. Mohammed miał sześcioro rodzeństwa. Chociaż w niektórych reportażach mówiono, że miał wyższe wykształcenie, chodził jedynie do wiejskiej szkoły w miasteczku Sidi Salah. Jego rodzina była bardzo biedna, dlatego chłopiec szybko zaczął pracować. W ostatnich latach zarabiał głównie jako uliczny sprzedawca warzyw i owoców. Miejscowi policjanci regularnie konfiskowali mu jego przenośne stoisko, gdyż nie miał pozwolenia na sprzedaż.

Według informacji członków rodziny, 17 stycznia 2011 r., w godzinach porannych, Mohamed Bouazizi wyruszył na swoje tradycyjne miejsce sprzedaży. Około godz. 10.30 przyszła policjantka Faida Hamdi i skonfiskowała mu elektroniczne wagi. Jednocześnia miała go, rzekomo, spoliczkować, opluć i powiedzieć coś obraźliwego o jego zmarłym ojcu (sama policjantka potem wyparła się tego i po kilku miesiącach więzienia została uwolniona). Bouazizi natychmiast poszedł się poskarżyć do urzędu gubernatora, gdzie jego skargi nie przyjęto. Potem na pobliskiej stacji kupił benzynę i około 11.30 wrócił na miejsce. Według świadków wykrzyknął: „Jak mam zarobić na życie?”, po czym polał się benzyną i podpalił. Po ugaszeniu, w stanie ciężkiego poparzenia (ponad 90% powierzchni ciała), został odwieziony najpierw do szpitala w Sidi Bouzid, potem do kliniki w mieście Sfax, a w końcu do centrum leczenia oparzeń w mieście Ben Arous.

Desperacki czyn młodego człowieka wywołał, szczególnie w stolicy, masowe protesty uliczne. Ich uczestnicy żądali ustąpienia prezydenta bin Aliho. Reżim borykał się z długookresowymi problemami ekonomicznymi i społecznymi, w rezultacie których wzrastało bezrobocie, przede wszystkim wśród młodzieży. Autorytarny przywódca starał się uratować sytuację. 28 grudnia 2010 odwiedził nawet poparzonego młodego człowieka w szpitalu, jednak 4 stycznia 2011 r. Mohamed Bouzizi zmarł. W ostatnim pożegnianiu wzięło udział kilka tysięcy osób. 10 dni później bin Ali, po 23 latach władzy, ustąpił i wraz z rodziną uciekł do Arabii Saudyjskiej.

Mohamed Bouzizi stał się słynnym symbolem “arabskiej wiosny”. Jego naśladowcy pojawili się kolejno nie tylko w Tunezji (w ciągu pół roku rzekomo 107 prób samospaleń), ale także w innych krajach arabskich, w których również doszło do wybuchu masowych protestów. Ich czyny w świecie islamskim wywołały burzliwą dyskusję, choć szereg uczonych z powodów religijnych krytykowała ich akty samospaleń. W roku 2011 Parlament Europejski przyznał młodemu człowiekowi z Tunezji nagrodę Sacharova za wolność myśli. Nagrodę przyznano mu wspólnie z czterema innymi osobami związanymi z masowymi protestami w krajach arabskich.

Literatura >>>